Baris Manco nun Abisi, Savas Manco ile 22.03.2000 günü Liège'de yaptigim röportaji asagida okuyabilirsiniz. Kendisinin kurdugu dernek hakkinda bilgi almak icin Savas Manco ya (savas.manco@gmail.com) ya da bana (Mail) atabilirsiniz.
1-) Kardeşinizin aramızdan ayrılışının üstünden bir seneyi aşkın bir süre geçti. Şimdi BM777DD isminde bir dernek çalışmanız var. Çalışmalar hangi safhada ve amaçlarınız nelerdir?
Derneğin adı BM777DD değil. O bir formül-parola. Derneğin adı ASBL BARIŞ MANÇO B-4030 BELÇİKA BARIŞ MANÇO 7DEN 77YE DOLUDİZGİN BARIŞ & SEVGİ DERNEĞİ Kısa adıda ASBL BARIŞ MANÇO B-4030 BELÇİKA ASBL Fransızca "Association Sans But Lucratif" kelimelerinin baş harflerinden oluşuyor ve "Kazanç Amacı Gütmeyen Dernek" demek oluyor. Kısa formülleri sevenler için KAGD yani "Kalk Gidelim Küheylan" gibi birşey… BM777DD ise sadece "Barış ölmedi, yediden yetmişyediye doludizgin yaşıyor ve yaşayacak" demek için kullandığım formül-parola'dır ama derneğide simgeleyebilir sanırım. Haklı olup olmadığımı 29 Ekim 2023 günü anlayacağım ve sabırla derneği o güne kadar götürmek istiyorum. İlkbaharın başladığı bu 21 Mart 2000 günü Belçika Adalet Bakanlığı Dernekler Masası'ndan kuruluş iznini almış bulunuyoruz. Tüzüğümüz önümüzdeki günlerde Belçika Resmi Gazete'sinde yayınlanacak ve derneğimiz resmen ve fiilen yaşama geçecek.
ASBL BARIŞ MANÇO B-4030 BELÇİKA BARIŞ MANÇO 7DEN 77YE DOLUDİZGİN BARIŞ & SEVGİ DERNEĞİ Kısa adıda ASBL BARIŞ MANÇO B-4030 BELÇİKA
ASBL Fransızca "Association Sans But Lucratif" kelimelerinin baş harflerinden oluşuyor ve "Kazanç Amacı Gütmeyen Dernek" demek oluyor. Kısa formülleri sevenler için KAGD yani "Kalk Gidelim Küheylan" gibi birşey… BM777DD ise sadece "Barış ölmedi, yediden yetmişyediye doludizgin yaşıyor ve yaşayacak" demek için kullandığım formül-parola'dır ama derneğide simgeleyebilir sanırım. Haklı olup olmadığımı 29 Ekim 2023 günü anlayacağım ve sabırla derneği o güne kadar götürmek istiyorum. İlkbaharın başladığı bu 21 Mart 2000 günü Belçika Adalet Bakanlığı Dernekler Masası'ndan kuruluş iznini almış bulunuyoruz. Tüzüğümüz önümüzdeki günlerde Belçika Resmi Gazete'sinde yayınlanacak ve derneğimiz resmen ve fiilen yaşama geçecek.
2-) Derneğe üye olmak isteyen Barışseverler'i hangi şartlar bekliyor ve kendilerinden ne gibi bir destek bekliyorsunuz?
Birinci sorunun son kısmı ile ikinci soruya aşağıya eklediğim "Dernek Tüzüğü" ile cevap veriyorum : bölüm II - madde 3 ve bölüm III - madde 6 bu sorunun cevaplarıdır aslında. Madde 3 şöyle diyor : üye olabilmek için BARIŞ MANÇO'yu ve eserini sevmek ; sonsuz ve evrensel Barış'a ve Sevgi'ye inanmak ; geleceğe güvenmek ; sütünü içmiş, ıspanağını ve kerevizini yemiş, dişlerini fırçalamış olmak ; 12 yaşına kadar arabanın arka koltuğunda oturmuş olmak ; Posta kodu kullanmak ; anne ve babasını üzmemiş olmak ve BARIŞ MANÇO'nun doğum günü olan 2 Ocak'ta kutlama yapmak gereklidir. Bu şartları yerine getiren herkes kendi isteğiyle derneğin 1 numaralı üyesi olabilir. Zaten derneğimize üye olan herkes "1 NUMARADIR". Her üye dernek tüzüğüne uymakla yükümlüdür ve dernekten istediği an ayrılmakta serbesttir. Madde 6 ise şöyle : üyelerden hiç bir aidat istenmeyecektir. Tüzüğün tamamıda şöyle :
GİRİŞ - BARIŞ MANÇO İstanbul'da 2 Ocak 1943'te doğdu ve yine İstanbul'da 31 Ocak 1999'da öldü. BARIŞ MANÇO Türkiye'den çıkma olduğu ve eserini Türkçe yarattığı için tüzük hem Fransızca hemde Türkçe hazırlanmıştır ama sadece Fransızca metin resmî geçerliliğe sahiptir. BÖLÜM I - İsim, ünvan, amaç Madde 1 - Derneğin adı : BARIŞ MANÇO B-4030 BELÇ?KA BARIŞ MANÇO 7DEN 77YE DOLU D?ZG?N BARIŞ & SEVGİ DERNEĞİ Kısaca ASBL BARIŞ MANÇO B-4030 BELÇİKA dır ve ilerde BARIŞ MANÇO'nun 45 rue Henri-Orban, 4030-Liège'deki evini varislerinden satın alıp kendine merkez ve BARIŞ MANÇO Müzesi yapmayı planlayan dernek, geçici olarak merkezini 42 rue Montgomery, 4030-Liège adresine yerleştirmiştir. Madde 2 - Derneğin amacı BARIŞ MANÇO'nun eserini arşivlemek ve evrenselleştirmek; bu eseri daha iyi tanıtarak daha iyi anlaşılmasını ve sevilmesini sağlamak; BARIŞ MANÇO'nun insancıl ve toplumsal felsefesini belirlemek ve yaymak; ASBL BARIŞ MANÇO B-4030 BELÇİKA derneğini bir Türk Sanat ve Kültür merkezi haline getirmek. BÖLÜM II - Üyeler, giriş, çıkış, yükümlülükler Madde 3 - Üye olabilmek için, BARIŞ MANÇO'yu ve eserini sevmek; sonsuz ve evrensel Barış'a ve Sevgi'ye inanmak; geleceğe güvenmek; sütünü içmiş, ıspanağını ve kerevizini yemiş, dişlerini fırçalamış olmak; 12 yaşına kadar arabanın arka koltuğunda oturmuş olmak; posta kodu kullanmak; anne ve babasını üzmemiş olmak ve BARIŞ MANÇO'nun do?um günü olan 2 Ocak'ta kutlama yapmak gereklidir. Bu ?artlar? yerine getiren herkes kendi iste?iyle derne?in 1 numaral? üyesi olabilir. Her üye dernek tüzü?üne uymakla yükümlüdür ve dernekten istedi?i an ayr?lmakta serbesttir. Madde 4 - Bu tüzü?ü kabul etmekle her üye, dernek amac?na maddi-manevi zarar verebilecek veya derne?in itibar?na gölge dü?ürebilecek her türlü davran??tan kaç?nmakla yükümlüdür. Bu kurala kar?? gelen üye dernekten ihraç edilme cezas?n? hakedebilir. BÖLÜM III - Yönetim Madde 5 - Dernek, genel kurulun seçti?i 3 yöneticiden olu?an bir yönetim kurulu taraf?ndan idare edilir. Yöneticiler kendi aralar?ndan ba?kan? seçerler ve ba?kan sekreterle sayman? atar. Bütün üyeler genel kurulu te?kil eder. Gerek genel kurulda, gerekse yönetim kurulunda oylar?n e?itli?i halinde ba?kan?n veya temsilcisi yöneticinin oyu a??rl?kl?d?r. Kararlar, kanunun belirli üye say?s?n?n toplant?ya kat?lmas?n? gerekli k?ld??? özel haller hariç, haz?r bulunan veya temsil edilen üye say?s? ço?unlu?uyla al?n?r. Oylamaya kat?lmayan üye toplant?ya gelmemi? say?l?r. Üyelerin yar?s?ndan ço?unun toplant?da bulunmamas? halinde al?nan genel kurul kararlar?n? ba?kan, iki ay içinde ve bu kararlarla ilgili özel genel kurul toplamak ?art?yla ask?ya alabilir. Bu ikinci genel kurul toplant?s?ndaki haz?r ve temsil edilen üye say?s? ne olursa olsun, kanunlarca öngörülen haller hariç, al?nan kararlar katiyet kesbeder. Madde 6 - Üyelerden hiç bir aidat istenmeyecektir. Madde 7 - Genel kurul yöneticileri seçer. ?ç tüzük yöneticilerin seçim ?ekilleriyle görev sürelerini belirler. Yönetim kurulu derne?in yönetimi ve i?letmesiyle ilgili en geni? yetkilere sahiptir. Bu yetkilerden baz?lar? s?n?rlay?c? olmamak ?art?yla a?a??da belirtilmi?tir : al?m, sat?m, menkul ve gayr?menkul kiraya verme ve alma, borç alma, ipotek veya ba?ka garantili senet ç?kartma, öncelik tan?ma, ödemeli veya ödemesiz ipotek alma ve bo?altma veya affetme, her uzunlukta kontrat yapma, maddi ve manevi miras, ödenek, yard?m kabul etme, her türlü karar ve yapt?r?mda haktan vaz geçme, derne?i kanun nezdinde davac? ve daval? olarak temsil etme. Kurul kendi mesuliyeti alt?nda yetkilerini k?smen veya tamamen bir üyeye veya üçüncü bir ?ah?sa devredebilir. Genel kurul ayr?ca yedek yönetim kurulu üyeleride seçebilir. Bir veya birkaç yönetim kurulu üyesinin yoklu?u halinde geri kalan üyeler, bütün üyeleri haz?r yönetim kurulunun tüm yetkilerini kendinde toplayan yeni bir yönetim kurulu meydana getirmi? say?l?rlar. Madde 8 - Ba?kan?n yoklu?unda haz?r bulunan en ya?l? yönetim kurulu üyesi ba?kan vazifesini görür. BÖLÜM IV - Genel kurul Madde 9 - Genel kurul oy haklar? e?it olan tüm üyelerden olu?ur. Genel kurul toplant?s?na kat?lamayan üye kendi ad?na oy kullanma yetkisini geçerli bir ?ekilde ba?ka bir üyeye verebilir. Madde 10 - Genel kurul en az y?lda bir defa veya derne?in menfaati icabettirdi?i her zaman veya üyelerin be?te birinin iste?i üzerine toplan?r. Genel kurulda ve ço?unluk isterse, bir üyenin ihrac?, derne?in kapat?lmas?, hesap, bütçe ve tüzük de?i?ikli?i görü?meleri hariç, gündem d??? kararlar al?nabilinir. Madde 11 - Yönetim kurulu ve genel kurul kararlar? karar defterine yaz?l?r ve ba?kanla sekreter taraf?ndan imza edilir. Resmi makamlara veya ba?ka yerlere verilecek ç?kmalar ba?kan veya temsilcisi taraf?ndan imzalan?r. Bu ç?kmalar?n suretlerini isteyen her üye veya kanuni ilgisini ispatlayabilen her üçüncü ?ah?s görebilir. Madde 12 - Genel kurul toplant?s? ça?r?lar? al???lagelmi? sirküler yoluyla veya normal posta ile yap?l?r. Üyeleri veya üçüncü ?ah?slar? ilgilendiren kararlar ba?kan taraf?ndan bizzat veya bildiri ?eklinde iletilir. BÖLÜM V - Özel maddeler Madde 13 - Her hangi bir sebepten dernek tüzel ki?ili?ini kaybederse üyeler derne?i, sanki kurulu imi?çesine, kendi aralar?nda ya?atmaya pe?inen kararl?d?rlar. Madde 14 - Derne?e yükümlülük getirebilecek her yaz? ya iki yönetim kurulu üyesi yada yönetim kurulunun özel yetkisini ta??yan birisi taraf?ndan imzalanmal?d?r. ?mza sahipleri bu yetkilerini üçüncü ?ah?slar önünde belgelemek zorunda de?illerdir. Madde 15 - Davac? veya daval? her kanuni i?lemi ba?kan veya yükümlü yönetici ivedilikle ve s?k? takipçilikle yürütür. BÖLÜM VI - Bütçe ve hesaplar Madde 16 - Her y?l 31 Aral?k günü biten y?l?n hesaplar? kapan?r, ba?layan y?l?n bütçesi haz?rlan?r ve bu iki belge genel kurulun onay?na sunulur. BÖLÜM VII - Kapan?? ve nakite dönü?türme Madde 17 - Ne sebeble ve ne zaman olursa olsun, istek üzerine veya kanunen kapan??ta tüm borçlar ödendikten sonra kalacak net aktif e?it paylarla BARI? MANÇO'nun ahvad? aras?nda bölü?türülür. E?er bu ?ah?slar bulunam?yorsa veya teklifi reddediyorlarsa kalan de?erler dernek amaçlar?na en uygun ?ekilde kullan?l?r. Madde 18 - Tüzükte belirsiz kalan k?s?mlar için üyeler kazanç amac? gütmeyen dernekleri düzenleyen kanunlar? esas alm?? olup bu kanunlara tamamen uymay? kabul etmi?lerdir. Böylece bu kanunlar?n tüzükte görünmeyen maddeleri tüzü?e yaz?lm??, tüzü?ün bu kanunlara uymayan maddeleride tüzü?e yaz?lmam?? olarak kabul edilmi?tir. Madde 19 - ??bu tüzük sadece tüzük de?i?ikli?i için toplanm?? bir genel kurulda ve haz?r bulunan veya temsil edilen üye say?s?n?n üçte ikisinin karar?yla de?i?tirilebilinir. Madde 20 (geçici madde) - Kurucu üç üye ayn? zamanda ilk yönetim kurulunun üyeleridir ve bu görevleri ilk genel kurul topland???nda sona erecektir.
3-) Toplumun tan?d??? Bar?? ve sizin karde?iniz Bar?? aras?nda farkl?l?klarm? var? Karde?inizin bilinmeyen yönlerinimi anlatmak istiyorsunuz?
Çok önemli bir konuya dokundun : benim karde?im öldü ama toplumun Bar?? Manço'su ya??yor ve ilelebet ya?ayacakta. Zaten bunun için BM777DD diyorum. Toprak olan sadece naçiz vücutlardir, eserler kal?r. Bir bak?ma "karde?im Bar??"la "Bar?? Manço" aras?nda bir "özel ki?i" ve "tüzel ki?i" fark? var : karde?im Bar?? ; Tanr? istedi?i için do?an, ailemize arma?an gelen, yiyen, içen, büyüyen, sevi?en, dövü?en, ö?renen, unutan, kendi çap?nda bir çaba gösteren, ortaya bir yap?t ç?karan ve günün birinde bu dünyadan göçüp giden insan. Biz onu aile ba?lar? çerçevesinde sevdik. Bar?? Manço ise ulusunun kalbine girmeyi ba?arabilmi?, onun sevgisini, sayg?s?n? ve, en önemlisi, güvenini kazanabilmi? say?s? çok az bireylerimizden biri. Anal?k, babal?k, karde?lik sevgisi Tanr? buyru?udur ama öbür sevgiler seçimledir ve nedenleri çok de?i?iktir. Bu bulgudan yola ç?karak iki ?ey yapmak istiyorum. ?lki karde?imle ya?ad???m?z 56 y?l 29 gün süren çocuklu?umuzun öyküsünü Frans?zca "Generation Manço" veya Türkçe "Bar??'?n Tayfas?" diye adland?rd???m 0 - 25 ya? gurubu karde?lerimize sunmak. Ba?ka bir deyi?le say?lar? 40 milyondan fazla 25 ya??ndan genç yurtta??m?za "Karde?im Bar??" ad?n? verece?im bir "CD-ROM - kitapç?k" arma?an etmek. Bu çal??maya paralel olarakta, Bar?? Manço'nun yap?t?n?n analizinden ba?layarak onun bu dünyaya geli? sebebini belirleyebilmek. Bar?? Manço hepimize bir mesaj (Türkçe'si ne?) verdi. Hepimizin ald???n? toplayabilirsem (veya toplayabilirsek zira bu bir ekip çal??mas? olacakt?r) karde?imin dünyaya geli? sebebini (ben buna "Bar?? Manço Doktrini" diyorum) daha iyi anlayabiliriz diye dü?ünüyorum. Taaa ilkokul ça?lar?m?zdan beri Bar??'la en çok konu?tu?umuz konu "Türkiye" idi. 1984'ten buyanada ise bir ikilem kafam?z? çok kurcalad? : "Türkiye'nin realitesi - Türkiye'nin imaj?" (bu Frans?zca sözcüklerin Türkçe'leri nelerdir?). ?u anda bilemem Bar?? Manço'nun yap?t?ndan yola ç?karak hangi do?rulara ve ne kadar eri?ebiliriz. Bar??'la mü?terek bir "genel ara?t?rma ve çal??ma" düzenimiz var : "dününü bilmeyen bugünü anlayamaz ve yar?n?n? kuramaz" deriz ve olaylar? imkanlar nispetinde derinlemesine ö?renmeye çal???r?z. Muhakkaki baz? ?eyler unutuldu ama belle?ime güvenim var : hiç bir ?eyi yitirmedim.
4-) Bar?? Manço Doktrini projenizi nas?l gerçekle?tireceksiniz? Bu proje tamamland???nda insanlara nas?l aktaracaks?n?z?
Bu proje hepimizin, yani yukarda sözünü etti?im 40 milyonu a?k?n "Bar??'?n tayfas?"'n?n beraberce gerçekle?tirece?i bir projedir. Ben kimseye bir?ey aktarm?yaca??m. Böyle bir söz etmek yanl??t?r. Ne benim nede ba?kas?n?n kimseye ö?retecek bir?eyimiz yok. Her birey kendi deneyimini ya?ayacakt?r. Yapabilece?imiz tek ?ey sadece kendimizden ve ya?ant?m?zdan örnek vermek olabilir oda de?er yarg?s? yapmaks?z?n yoksa ben ne biliyorumki ba?kas?na aktaray?m ? Bar?? Manço ise farkl? : o bir?eyleri biliyordu ve bizlere aktard?. Asl?nda "Bar?? Manço Doktrini" ad?n? verdi?im olay? o 40 milyon Türk vatanda?? biliyor. Ben onlardan B?LD?KLER?N? ö?renmek istiyorum. Zaten "doktrini" var idiyse "Bar?? Manço" onu yap?t?yla tayfas?na aktarm??t?r ve bu yüzdende bileni ve uygulayan? vard?r. E?er karde?im milletinin güvenini kazand?ysa mutlaka bir sebebi vard?r. Benim yapmak istedi?im onlardan ö?reneceklerimi i?leyerek tekrardan onlara ve tüm dünyaya sunabilecek bir hale getirmek. Biliyorsun "Hem?erim, memleket nire? Bu dünya benim memleket" ve bu dünyada 40 milyondan çok daha fazla 25 ya??na eri?memi? insan var (yakla??k 4 milyar) ama hepsi ayn? dili konu?muyorki aralar?nda anla?abilsinler. Anla?abilmek için çözüm ayn? duygular? payla?makt?r ve zatende Anadolu halk? bu gerçe?i 7 as?rd?r biliyor ama biz sadece Türkçe konu?uyoruz. Gördü?ün gibi yap?lacak çok i? var…
5-) Aram?zdan ayr?l??? hakk?nda ne gibi bilgiler topluyorsunuz?
30 Ocak 1995 günü Bar??'la maddi, manevi ve ailevi bir çok özel konuda çok sert münaka?a ettik ve birbirimize çok k?z?p k?r?ld?k. Asl?nda 1988'den beri (yakla??k "Ahmet Beyin Ceketi" yaz?ld??? s?ralard?) çözemedi?imiz sorunlar?m?z vard?. Televizyon programlar?n? devam ettirmek için 1992 y?l?nda yüzde yirmisi bana ait olan "Manço & Manço Anonim ?irketi"ni kurduk. E?it paylarla 5 ortakt?k ?irkette : Bar??, Lale, Do?ukan, Bat?kan ve ben. 1994 Aral?k sonunda, ben Belçika'da y?lba?? tatili yaparken, Bar?? ve Lale bana sormadan aralar?nda bir karar alm??lar ve d??ar?dan birisini ?irkete "Finans Müdürü" olarak atam??lar. Ben bunu kabul etmedim. Ertesi gün bu bey evime gelip kendi yazd??? bir ka??tla beni, kurucular?ndan biri oldu?um "Manço & Manço" anonim ?irketinden att???n? bildirdi. Ayn? gün Belçika'daki k?z arkada??mdan "baba oluyorsun" diye bir faks alm??t?m. Bu olay? ben Tanr?'n?n bir i?areti olarak de?erlendirdim (Bar??'la benim "Tanr?n?n i?aretleri" sistemine inanc?m?z var ve ikimizde gözlemcili?imizin tarifini bu ?ekilde yapar?z ve ya?ad???m?z her olayda devaml? bu i?aretleri arar?z ve onlar? anlamaya çal???r?z). Babam?z? kaybetti?imiz 4 May?s 1959 gününden bu yana Bar??'? ilk çocu?um gibi hissediyordum. Bu olayla Tanr? bana "art?k Bar?? bitti, sana ba?ka bir çocuk ihsan ettim" i?aretini veriyor gibime geldi. Neticede karde?ime "ne halin varsa gör" dedim, tüm ?irket hisselerimi kar??l?ks?z ona devrettim ve Belçika'ya döndüm : bana gereksinme duyan bir kad?n?n yan?nda olmaya ve dünyaya gelecek Himalaya'y? beklemeye zorunlu hissettim kendimi. Bu aradada k?zkarde?imiz ?nci'ye kavgam?z? anlat?rken "görürsün 4 y?l sonra Bar?? ölür ; mal?na - mülküne haciz gelir ; çocuklarda ortada kal?r" dedim (?nci bana 31 Ocak 2000 ak?am? telefonda "dediklerinin hepsi oldu. Bar??'? yanl?z b?rakmakla ölümünden sende suçlusun" dedi). Ayr? kald???m?z 4 y?l içinde Bar?? TRT'den ayr?ld?, bir Kore otomobilinin reklam?n? yapt?, bir siyasi parti için bedava konserler verdi. Ben bunlar?n hiç birini kabul etmezdim çünkü Bar?? benim gözümde Türkiye'nin emrindeydi, bir menfaat gurubunun veya bir siyasi partinin de?il. Bar?? bana cevap olarak "ben senin dü?ünemeyece?in paralar? kazan?yorum" dedi. O araba reklam? için 800.000 dolar alm?? (Kore'de o firma sahibinin ba?? belaya girince Galatasarayl? arkada?lar?m?zdan birkaç? "karde?inin patronu hapse girmi?" diye beni üzdüydü çünkü benim için Bar??'?n patronu yoktur : onun tek sahibi milletidir). Hesaplar?ma göre, tutumlulu?u dillere destan olan karde?imin bu dünyadan göç etti?i güne kadar birikmi? 6-7 milyon dolar paras? olmas? laz?m ve bildi?im kadar?yla bu paralar ortada yok ve söylentilere göre boyna Bar??'?n evine, mal?na hacizler geliyormu?. 1997 Eylül ay? içinde Bar??'a Liège'de bir ?eref ünvan? verdiler. Olaydan bir kaç gün önce Bar?? beni ?stanbul'dan arad? ve bu törene davet etti. Do?rusu bu telefon beni çok sevindirdi. Kokteyl günü 2 ya??na gelmi? olan k?z?m'? s?rt?ma al?p gittim. Himalaya amcas?n? ilk ve son defa orada gördü, onun iki ?ark?s?n? izledi ve birdahada amcas?n? unutmad?. ?imdi her resmini görü?te "Amcam! O benim Amcam!" diyor. Aradan bir on ay daha geçti. 1998 Temmuz'unda, Manço Club'ün aç?l???ndan bir kaç gün sonra (tesis Bar??'la Lale'nin 20'nci evlilik y?ldönümünde aç?lm??t?), Bar?? beni arad? ve baz? s?k?nt?lar?n? aktard?. Bundan sonrada arada s?rada telefonla??r olduk. Nihayet 1998 Aral?k ay? ortas?nda ?stanbul'a 7 gün için gitti?imde tam 4 kez bulu?tuk. Karde?im beni ses ve görüntü kay?tlar?n?n yap?ld??? stüdyolara götürdü. 4 Y?l önce hergün yapt???m ?eylerdi bunlar ve 4 y?ld?r özlemlerini çekiyordum. Eski ekip arkada?lar?m?z ?a?k?nl?kla ama büyük sevinçle kar??l?yorlard? bizi. Ayr?ca Bar?? beni 2 kerede yeme?e götürdü. Hatta ikincisinde 2 i? arkada??mda bize kat?ld?lar. Neticede karde? karde? "h?yarl??? b?rak?p çocuklar?m?za ve torunlar?m?za yönelik ak?ll? i?ler" yapmaya karar verdik. Gelecekteki çal??malar?m?z? yeni çekimler, Bar?? Manço Doktrini ve Bar?? Manço Akademisi veya Üniversitesi (eski Sovyetlerde üniversitelerede akademi denir) diye 3 guruba ay?rd?k. O s?rada Liège Üniversitesi Pedagoji Fakültesinin üçüncü s?n?f?nda okuyordum. Bar?? bu habere sevindi ve ve ö?reneceklerimin yüksek okul projesinde i?e yarayabilece?ini söyledi (ama Bar??'?n ölümünden sonra bir dahada fakülteye gidemedim, oda ayr?). 17 Ocak 1999 günü Bar?? ; e?i Lale, ye?enlerim Do?ukan ve Bat?kan, büyük a?abeyimiz Oktay Kaan Manço'nun birinci k?z? ye?enimiz Sibel ve onun k?z? Melisa ile, ?eker Bayram?'n? geçirmek için, Belçika'ya geldi. Burada ikimiz bu 10 gün s?ras?nda çok kere beraber olduk, antikalar ald?k ve yeni - eski tüm projeleri görü?tük. Bar??'?n arabas?yla ço?unlukta Lale ve Sibel gezdikleri içinde ye?enlerim ve Bar?? benim arabamla dola??yorduk. Son 4 gün dostlar?m?z Cengiz ve Leyla Ünlü'de bize kat?ld?lar. Hatta Bar??'?n en son ald??? antikalar? benim garaj?ma yerle?tirdik. Getirdi?i projelere ba?lamak için ilk a??zda çok iyi donat?lm?? bir bilgi sayar almak gerekliydi. O gün Bar?? hiç paras? olmad???n? söylerek beni çok ?a??rtt?. Hatta bu ald??? antikalar? sat?p para kazanmay? dü?ündü?ünüde ekledi. Sonra, bilgisayar almak için "Manço Club" i?letmesinden para istemeye karar verdi. Ona "acelemiz yok. Nas?l olsa bir hafta sonra geleceksin, o zaman al?r?z" dedim. Zaten çocuklar?n okul tatilleri dolay?s?yla ailenin di?er fertleri 15 ?ubat'a kadar burada kal?yorlard? ve Bar??'ta 29 Ocak'ta yeniden Belçika'ya dönecekti. Bu arada Bar?? bana baz? s?k?nt?lar?ndan bahsetti. Sualim üzerine "Manço Club"te ortakl??? olmad???n? söyledi ve "onlara sadece ismimi kullanma hakk?n? verdim" dedi. Zaman zaman onlara yak?n ya?ayan baz? ki?ilerden Bar?? ve Lale'nin para s?k?nt?s? çektiklerini duyuyordum. Bunu ona söyledim ve Lale'yi hatal? buldu?umu ifade ettim. Bana "Lale'ye dokunma" diye cevap verdi. Daha önceleri ona "paran?z?nda, sizinde can?n?z Cehenneme" dedi?imi hat?rlatt?m ve ona "para istemedi?imi ve projeleri paras?z ba?arabilece?imize inand???m?" söyledim. Benim gözümde Bar??, Türkiye'nin en inand?r?c? insanlar?ndan biridir ve o bir proje ba?lat?rsa arkas?na güç toplayabilir. Bar??'ta bana gülümseyerek "?n?allah" dedi. Birde çok can?n? s?kan bir pasaport ve vize olay?ndan bahsetti. 1998 y?l? Temmuz ay? içinde, ?stanbul Amerikan Ba?konsoloslu?u, Bar??'?n gönderdi?i bir pasaporta vize vermeyi reddetmi?. ?lk defa olarak Bar??'?n istedi?i bir ?ey geri çevriliyordu ve, en önemlisi, geri çeviren daha 3 - 4 y?l önce en yüksek makamlar?ndan övgü dolu mesajlar ald???m?z ülkenin ?stanbul uzant?s?yd? : bu olay karde?imi çok üzmü?tü. 25 Ocak 1999 günü Bar??, Cengiz ve Leyla Ünlü ile birlikte ?stanbul'a döndü. Orada bir hafta kalacak, albüm kay?tlar?n? tamamlayacak ve tatili bitirmeye Belçika'ya geri dönecekti. 27 Ocak günü ise "Manço Club" idarecileriyle görü?üp alaca??m?z bilgisayar için para isteyecekti. O Sal? ak?am? kendi evimde elimle yemek haz?rlay?p Lale'yi, ye?enlerim Sibel, Do?ukan ve Bat?kan'? ve küçük ye?enim Melisa'y? "k?zarm?? tavuk" partisine davet etmi?tim. 28 Ocak sabah? Bar?? beni arad? ve aynen ?öyle dedi : "para alamad?m. Ayr?ca ?irket faturas?n? ödememi? ve cep telefonum kesildi (bunu ben an?nda büyük bir sayg?s?zl?k olarak nitelendirdim). Seni evden ar?yorum, ?imdi stüdyoya gidiyorum, beni ararsan MELK?'den (Melih Kibar Stüdyosu) ara ve not b?rak : ara verdi?imizde seni arar?m". Ard?nda gülerek bizim bir ak?am evvelki "k?zarm?? tavuk" partimizden bahsetti. Telefonda, kendi aralar?nda dedikodusunu yapm??lar… Ona merak etmemesini ve geçmi?teki aptalca olaylardaki kar??l?kl? hatalar?m?z? anlad???m?z? ve kendi pay?ma onlar?n gönüllerini yeniden kazanabilece?imi sand???m? söyledim. Son sözleri "Lale ve çocuklarla senin aran?n iyi olmas? beni sevindiriyor" oldu. Bar??'la bundan sonra bir daha görü?emedim. Ayn? gün Lale, çok ani ve çok acele bir ?ekilde Türkiye'ye dönmeye karar verdi. 29 Ocak günü ö?le üstü Lale'yi hava alan?na ben götürdüm. Arabada yanl?z ikimiz vard?k ve projelerden konu?tuk. Sibel, Do?ukan ve Melisa arkadaki ikinci arabada idiler. Bat?kan ise tatilinin sonuna kadar burada kalmay? ye?lemi? ve evde kalm??t?. Lale bana büyük paralara ihtiyaç oldu?unu söyledi ve ne Bar??'?, nede beni bu paralar? bulabilecek kabiliyette görmedi?ini ifade etti. Ben her i?e paras?z ba?layabilece?imizi savundum ama inand?r?c? olamad?m : tam ayr?l?rken Lale beni çok hayrete dü?üdü ve ondan ilk defa duydu?um çok kaba kelimelerle ne Bar??'?n nede benim bu projeleri yürütebilecek güçte olmad???m?zdan emin oldu?unu söyledi. Neticede ayr?l???m?z biraz so?uk oldu tabii. Sonra 31 Ocak gecesi 22.30-23.00 (Türkiye saatiyle 23.30-24.00) aras? Ankara'dan dostum Ayd?n Bilginer arad? : TGRT'de, "Bar?? Manço Siyami Ersek Kalp Hastanesinde Yo?un Bak?mda" diye alt yaz? okumu?. 2 ?ubat günü hastanede, Bar??'?n oraya 31 Ocak gecesi ya?am?n? yitirmi? olarak getirildi?ini, ölüm sebebinin bilinmedi?ini ama bas?n'a dedikodu f?rsat? verilmemesi için otopsi yap?lmas?ndan vazgeçildi?ini ö?rendim. Sonra karde?imi gördüm : sar?ld??? kefenin arka k?sm?nda birkaç kan lekesi vard?. 3 ?ubat'taki cenaze törenindede hiç anlayamadi?im baz? olaylar oldu. Mesela birileri yeti?ecek diye, Do?ukan, Bat?kan, iki hoca ve ?öförle hep beraber içinde bulundu?umuz cenaze arabas?n? Bo?az Köprüsü yolu ç?k???nda tam 7 dakika beklettiler. Sa? önde oturan ve arabay? bekleten ?ah?s elindeki cep telefondan devaml? olarak birileriyle görü?üyordu. Bir ba?ka olayda merasimi yöneten Hoca'n?n karde?imi, annemizin ad?n? anmadan gömmesidir. Birde 19 May?s 1999 günü beni çok ?a??rtan bir gözlemim oldu : 19 May?s Do?ukan'?n do?um günüdür. Bende o s?rada ?stanbul'dayd?m ve Bar??'?n Kanl?ca'daki evine, ye?enimi kutlamaya gittim. Yanl?z kald???m?z bir s?rada do?al olarak Lale'ye "ne oluyor? Niye Bar?? paras?z öldü? Seni üzenlermi var? Olanlar? anlat, yard?mc? olmaya çal??ay?m" dedim. Bana yan?t olarak "hiç bir ?ey yok, her ?ey normal" diyebildi ama korkudan elleri öyle bir titrediki sigaras?n? yakamad?. Her zaman söyledi?im gibi söylenenler, yap?lanlar ve yaz?lanlar önemli de?ildir : önemli olan onlar?n nedenleri ve ben de?er yarg?lar?ndan her zaman kaç?n?r?m. Gerçekten kafam? zorluyan çok bo?luklar var : "Bar??'?n anlatt?klar?", "gözlemlerim", "bulgular?m", "di?erlerinin anlatt?klar?", "Bar??'?n ölümü kimlere ne faydalar getirdi?in?n ara?t?r?lmas?" ve "Tanr?'n?n i?aretleri" diye gurupland?rd???m olaylar? de?erlendirip bu bo?luklar? doldurmaya ve "30 Ocak 1995 ile 31 Ocak 1999 aras? geçen 1462 gün veya 4 y?l 1 günü Bar?? nas?l ya?ad?" ile "Bar?? nas?l öldü?" sorular?na yan?t bulmaya çal???yorum. ?unuda söylemek istiyorum: biz karde?imle uzun süre darg?n kald?k ama darg?n ayr?lmad?k ve bu sadece benim görü?üm de?il : 25 Ocak 1999 ak?am? Ye?ilköy'de, uçaktan iner inmez, kendisini kar??layan ?öförü Ünal beye ilk sözü ?u olmu? : "a?abeyimle bar??t?k ! Çok mutluyum". Dikkatini çekerim : bu gibi durumlarda genelde "ölsemde gam yemem" türünden laflar edilir ama Bar??, ya?am sevinci dolu dolu "çok mutluyum" demi?…
6-) Bar?? Manço yu anma etkinliklerinin, O’nun do?umgününde yap?lmas?n? istiyorsunuz. 2 Ocak 2001 y?l? için ne gibi etkinlikler dü?ünüyorsunuz. Bence bir gün için bütün Kurtalan Ekspres üyelerinin topland??? bir gece güzel olur.
Bar?? Manço ölmedi?ine göre 31 Ocak ile 3 ?ubat aras? sadece an?lmal? (sen ölmedinki Bar??). O günlerde etkinlik yapanlar Bar??'? iyice öldürmek istiyorlar gibime geliyor yada maddi bir ?eyler umuyorlar san?r?m (o günlerde bas?nda ç?kan yank?lar bu gerçe?i ortaya koyuyor asl?nda). Olacaklar? öngördü?üm için 31/01 - 03/02 aras? Türkiye'de olmamaya karar vermi?tim ve ye?enlerim Do?ukan ile Bat?kan'a özür mesaj? yollam??t?m onlar? yanl?z b?rakaca??m için. Belki kas?tl?, belki de?il ama bas?nda bir iki kere, benimde etkinliklere kat?ld???m yaz?ld? (yaz?lanlar önemli de?il ama niçin yaz?ld??? çok önemli). Bence BM777DD prensibi gere?i Bar?? etkinlikleri 2 Ocak günü yap?lmal? (iyiki do?dun Bar??) ama yine herkes istedi?ini yapar tabii.
7-) Bar?? Manço nun size getirdi?i son proje, bir Bar?? Manço Üniversitesi kurulmas? için, sizce ne yap?lmal?? Bu üniversitenin nerede kurulabilece?ini dü?ünüyorsunuz? Bu konuda size yard?mc? olmak isteyen ki?i veya kurumlar var m??
Türkiye'de bir çok ünlü ki?inin ad?n? ta??yan birçok okul ve üniversite var bugün. Onlarla konu?up nas?l yapt?klar?n?, kaç para harcad?klar?n? ve kimlerle çal??t?klar?n? ö?renmek istiyorum. Bar??'?n bana anlatt???na göre bu fikir ilk defa A?kabat'ta, Cumhurba?kan?m?z say?n Süleyman Demirel'inde bulundu?u bir toplant?da, Türkmenistan Cumhurba?kan? say?n Saparmurat Türkmenba?? taraf?ndan Bar??'a söylenmi? : niye bu ilim yuvas? Orta Asya'da bir yerde olmas?n ? Bu konuyu ?imdilik kimseyle çal??m?yorum : derne?imizin kurulu?unun tamamlanmas?n? bekliyorum yola ç?kmak için.
8-) Derne?in giderlerini kar??layabilmek için ne gibi faaliyetler dü?ünüyorsunuz?
Dernek kurulunca hep beraber oturup (unutma, benim karde?im öldü ama milletinin Bar?? Manço'su ya??yor ve ona dan??madan Bar?? Manço konusunda kimsenin bir?eyler yapabilece?ini sanm?yorum) yap?lacak i?leri ve bunlar? gerçekle?tirebilmek için gerekli paray? belirleyece?iz. Arkadanda nereden para bulabilece?imizi ara?t?raca??z. Yukardaki projeyi Bar??'?n bana ve Bar?? Manço'nun milletine vasiyeti say?yorum. Ayr?ca bende Bar??'?n birde emaneti var : konuya ak?lc? yakla?abilirsek bu emanetin gerekli gelir kaynaklar?n? yaratabilece?ini dü?ünüyorum.
Bar?? ve Sevgi Sava? MANÇO